Trigeminal Nevralji Nedir?

Trigeminal Nevralji, yüz bölgesinde şiddetli ağrılara neden olan ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen bir sağlık sorunudur

Nevralji sinirden kaynaklanan ağrı anlamına gelmektedir.  Yüzün  duysal (7.sinir) ve hareket siniri (5) vardır. Hareket siniri-trigeminal sinirin (5) 3 tane dalı vardır. Biri göze biri burun köküne biri de çeneye gider. 3 parçalı sinir beyin içerisine tek parça olarak girer.Trigeminal sinirin etkiledeği bu yüz alanındaki ağrıya trigeminal nevralji denir.

Trigeminal Nevralji’nin belirtileri oldukça özgüldür ve genellikle hastalar tarafından “dayanılmaz” olarak tanımlanır. Bu belirtiler şunları içerebilir:

1. Şiddetli Ağrı:Hastalar genellikle ağrıyı elektrik çarpması gibi, keskin, batıcı ve ani olarak tanımlar. Bu ağrılar genellikle yüzün bir tarafında yoğunlaşır ve sıklıkla çiğneme, konuşma veya yüz ifadeleri gibi günlük aktivitelerle tetiklenebilir.
2. Ataklar:Ağrı genellikle ataklar halinde gelir. Bu ataklar saniyelerden dakikalara kadar sürebilir ve gün içinde birden fazla kez tekrarlayabilir.
3. Yüz Bölgelerinde Hassasiyet:Trigeminal Nevralji olan bireylerde, yüzlerinin etkilenen bölgelerinde dokunma veya hafif basınç gibi hafif uyarılara karşı aşırı hassasiyet gelişebilir.
4. Tek Taraflı Ağrı:Ağrı genellikle yüzün sadece bir tarafını etkiler. Bu, trigeminal sinirin sadece bir dalının etkilendiği anlamına gelir.
5. Ağrının Yoğunluğu ve Süresi:Ağrı genellikle çok şiddetlidir ve hastalar için dayanılmaz olabilir. Ataklar arasında hastalar genellikle ağrısız dönemler yaşarlar.
6. Tetikleyici Faktörler:Yüz hareketleri, konuşma, yemek yeme, yüzü yıkama veya rüzgar gibi dış etkenler ağrıyı tetikleyebilir.

Trigeminal sinir nasıl zarar görür?

Trigeminal sinir ile beynin atardamarlarına  komşudur.  Kalp kanı her pompaladığında bütün damarlar şişer ve genişler. Damar sinirin üzerine bindiği zaman her kalp atışında sinire baskı yapar. Bu kronik baskı sinirin myelin kılıf dediğimiz elektrik kablosunun dışındaki koruyucu tabakayı,  plastik kablonun dışındaki kılıfın aşınması gibi aşındırır.  Aşındıktan sonra sinirin içindeki elektrik kablolarına her kalp atışında temas olur. Bu aşamadan sonra yüzde şiddetli çıldırtan ağrılar başlar.

Trigeminal Nevralji tanısını nasıl koyarız?

Nevraljinin birçok sebebi olabilir. Hastanın kliniği ve MRG tanıda çok önemlidir.  Hastanın öyküsünde diş ağrısı nedeniyle dişçiye gitme, diş çektirme ama ağrısının geçmemesi vardır. Bu şikayetler ile başvuran hastalara mutlaka CISS sekans MRG çekmek gerekir. Bu MRG protokolü her görüntüleme merkezinde yoktur. Bu sekansı mr çekilirken özellikle belirtmenizde fayda vardır. MRG’de öncelikle tümörü dışlamış oluruz. MRG’de trigeminal sinire temas eden vasküler yapı olup olmadığına bakıyoruz. MRG’nin yeterli olmadığı durumlarda testterapotik dediğimiz deneme yanılma yöntemi ile medikal tedavi verdim ağrısı geçti, bu nevraljidir denilerek  nevralji olarak da takip edilebilir.

Ayırıcı tanıda hangi ağrılar bu duruma sebep olabilir?

Diş ağrıları buna sebep olabilir. Bu hastaların genelde yarısından fazlası birkaç sene diş tedavisine gitmiş, dişlerin yarısı çekilmiş ve sonuç alamamış hastalardır.

Son zamanlarda çene ağrısını gece diş sıkmasına bağlayarak masseter botoksu yapılan ama fayda görmeyen hastalarda polikliniğimize başvurmaktadır.

Trigeminal Nevralji tedavi yöntemleri nelerdir? 

Tedaviye ilk olarak düşük doz medikal tedavi ile başlanır. Medikal tedavi ile hastaların %80’inin şikayetleri geçer. Medikal tedavi ile şikayetleri geçmeyen hastalarda kademeli olarak doz artırılması yapılır. Bu ilaçlar epilepside kullanılan ilaçlardır. Hepatotoksik, kemik iliği supresyonu yapar. Uzun süre kullanıldığında hastalarda yan etki yapabilir.

Medikal tedavinin fayda etmediği ya da yüksek doza bağlı yan etki gördüğümüz hastalarda  girişimsel ve cerrahi yöntem gerekebilir.

Girişimsel tedavilerde amaç sinirin ileti özelliğini ortadan kaldırmaktır. Bu işlem ile sinirde geçici harabiyet yapılır. Ameliyathanede röntgen eşliğinde radyofrekans ile sinir yakılır. Genç hastalara çok yapılması önerilmez. Isı ile düşük derecede yaparsanız lezyon hemen kaybolur. Geciktirmek için yüksek derecede yakılırsa ağızda kayma , yüzde uyuşma, gözde kuruluk ortaya çıkabilir. Girişimsel tedavilerden yaklaşık 2,5-3 sene  sonra sinirler rejenere olarak ileti gücünü tekrar kazanması ile ağrı tekrar ortaya çıkabilir.

Açık cerrahi iyi yapılmış ise herhangi bir komplikasyon yaşanmadığı takdirde kesin tedavidir. 5.sinire temas eden damar ve yapışıklıklar açılır. Bu bölgede  damar ile sinir arasına erimeyen gorteks malzemesi kullanılarak sinir üzerindeki damar baskısı alınır. Sinir ile damar arasında . bir yastık olduğu için kalbin her atışında damarın bu sinire vurma işlemi ortadan kalkar. Ameliyattan hemen sonra ağrı geçer. %95 ağrı tekrarlamaz.

Trigeminal Nevralji geçici midir?

Trigeminal Nevralji, genellikle kronik bir durumdur ve tamamen geçici olarak nitelendirilemez. Bu hastalık, ataklar şeklinde ilerleyebilir; yani hastalar, şiddetli ağrı dönemlerinin ardından ağrısız dönemler yaşayabilirler. Ancak, bu ağrısız dönemler hastalığın tamamen geçtiği anlamına gelmez. Zamanla, ağrı atakları daha sık ve şiddetli hale gelebilir ve ağrısız dönemler kısalabilir.

Tedaviye yanıt olarak, bazı hastalarda semptomlar önemli ölçüde azalabilir veya kontrol altına alınabilir.

Trigeminal Nevralji’nin seyri kişiden kişiye değişir ve bazı hastalar tedaviye daha iyi yanıt verirken, diğerleri kronik ağrı ile uzun süre yaşamak zorunda kalabilir. Bu nedenle, Trigeminal Nevralji’nin “geçici” olarak tanımlanması genellikle doğru değildir; daha ziyade, yönetilebilir bir kronik durum olarak ele alınmalıdır.