HABERLER Web Sitemiz Yayında!

BLOG

Beyin Kanaması nedir? Epidural,Subdural,SAK tanı ve tedavisi

DETAYLAR

SÜRE

5 min

KATEGORİ

BLOG

YAZAR

Op. Dr. Caner Sarıkaya

Beyin kanaması nedir

Beyin kanaması, kafatası içerisinde yer alan boşluklarda kanama oluşmasıdır. Kanamanın gerçekleştiği bölgeye isimlendirilir. Beyin dokusunun içindeki kanamalara intraserebral kanama, beyin zarındaki konumuna göre zarın üzerinde ise epidural kanama, beyin zarının altında ise subdural kanama, kanama beyinde bulunan damarların çevresindeli boşluklarda olması durumunda subaraknoid kanama denir.

Epidural kanama nedir?

Kranium ile dura arasında kan birikmesidir. Travma sonrası oluşan kafatası kırığının dura üzerindeki arteri yaralaması sonucu oluşur. Genellikle orta meningeal arter etkilenir.

Genellikle temporal kemik kırıklarında, temporopariyetal kemik kırıklarında görülür.

Epidural hematom en acil kanama çeşididir.

Travmadan sonra şuurun açık olduğu kısa bir dönemden sonra şuur kaybı gelişir (Lusid İnterval). Bu geçici iyilik hali çoğu zaman çevreyi yanıltır. Lucid interval, iki bayılma arasında geçen süre demektir.Şuurun açık olduğu iki koma arasını tanımlar.

Rus boksör Maxim Dadashevin öyküsü lucid interval için son derece tanıdıktır. Boksör boks maçında nakovt oluyor. Önce yere yıkılıyor, baygınlık geçiriyor, sonra kaldırıyorlar, yürüyerek soyunma odasına gidiyor, ardından 20 dk sonra komaya girip ölüyor.

Epidural hematom bilinç değişikliği, shift varsa, kanama >1 cm büyük ise cerrahi tedavi gerekmektedir. Başlangıçta küçük olan kanama, daha sonra da artabilir.

Epidural hematom hastalarında beyne bası bulguları olması durumunda cerrahi tedavi gerekmektedir. Epidural hematom ameliyatında kranitomi ile kafatasında yaklaşık 3-5 cm kemik doku geçici olarak çıkarılır. Beyin ve dura arasındaki basıya sebep olan kan boşaltılır. Kanamaya sebep olan damar bulunarak koagule edilir.

Akut Subdural Kanama

Dura ile araknoid arasındaki köprü venlerin yırtılması sonucu oluşan kanamalardır.En çok temporal, parietal ve frontal bölgede görülür. Kafa travmalarından sonra en sık olarak ortaya çıkan ve kitle etkisi yapan lezyonlardır Eğer şuur açık ise şiddetli baş ağrısı vardır. Fokal nörolojik defisitler olabilir. Venöz kökenli kanamalardır.

Subdural kanamada akselerasyon deselerasyon ile köprü ven dediğimiz, dura ile beyin arasındaki küçük venler koparak yavaş yavaş gelişen kanama tablosu ile karşılaşırız.

Mortalite (ölüm riski, >%50) yüksektir. Beyne bası bulguları olması durumunda cerrahi tedavi gerekir.

Akut subdural hematom ameliyatında kranitomi yaparak kafatasında yaklaşık 3-5 cm kemik doku geçici olarak çıkarılır. Beyin ve dura arasındaki beyne baskı yapan kan dokusu boşaltılır. Bu hastalarda travmaya bağlı beyin ödemi de eşlik ettiği ve beynin şiş olduğu durumalarda kafatası karın boşluğuna konarak ödeme bağlı beyin dokusunun zarar görmesi önlenir. Ödem geçtiğinde beyin toparladığında Kranioplasti dediğimiz ameliyat ile kemik doku yerine konulabilir.

Kronik subdural kanama

Genellikle travma sonrası ortalama 15-20 gün sonra kan sulandırıcı kullanan (Aspirin, kumadin, plavix), yaşlı hastalarda (atrofik beyin) görülür.

Dura materden bir membran gelişir bu yapıya neomembran denir.Bu membran beyin pulsasyonunu bozar, beyinde basıya sebep olur.

Bu hastalarda unutkanlık, demans, kişilik değişiklikleri, bilinç düzeyinde dalgalanma olur. KİBAS bulguları artınca, hemiparezi (kol ve bacakta güç kaybı), hemipleji meydana gelir. Beyine bası bulguları olması durumunda cerrahi gerekmektedir. Kronik subdural kanama hastalarında kan sulandırıcı kullanımı olduğu için ameliyat sonrası tekrar kanama riski vardır.

Kronik subdural kanamada 2 cerrahi yaklaşım vardır. İlk yaklaşımda kanamanın büyük olduğu ve neomembran dediğimiz yapının olduğu hastalarda kranitomi yaparak kafatasında yaklaşık 3-5 cm kemik doku geçici olarak çıkarılır. Dura ve beyin zarı altındaki beyine bası yapan kan dokusu boşaltılır.

Bu cerrahiye göre daha minimal invaziv bir yöntem olan ikinci yöntemde kanamanın olduğu bölgeye kanamanın büyüklüğüne göre 1 ya da 2 adet bozuk para büyüklüğünde burr-hole olarak adlandırdığımız delik açılarak kanama boşaltılır. Bur-hole ile yapılan ameliyatlarda hastanın durumuna göre genel anestezi almadan sadece lokal anestezi, sedoanaljezi ile de bu cerrahi işlem yapılabilir.

İntraserebral Kanama

Beyin parenkimi içerisinde kanama olmasıdır. Travma hastalarında küçük kontüzyon alanlarının birleşmesi ve çevre dokudan su çekmeleriyle hematomlara dönüşür bu yüzden travmatik İntraserebral hematomlar hemen daima kontüzyonla birliktedir. Daha çok frontal ve temporal lobda görülür..

Bu hastalar da korteksinde iritasyonuna bağlı nöbet görülebilir. Nöbet öyküsü olmadan profilaktik antiepileptik tedavi başlanabilir. Antiepileptik tedavi açısından nöbet öyküsü yok ise başlanmamasını öneren kaynaklar da mevcuttur.

Bu hastalarda klinik bozulma olması, kanamanın artarak beyne bası yapması durumunda cerrahi tedavi gerekebilir.

Travmatik Subaraknoid Kanama

Travmaya Sekonder Subaraknoid boşlukta kan olmasıdır.Anevrizmatik Kanama açısından atlanmamalıdır. Anevrizma kanaması sonrası gelişen spontan subaraknoid kanama, düşme sonrası gelişen kafa travmasına bağlı subaraknoid kanama ayrımı açısından anemnez önemlidir. Bazı hastalarda tomografi anjio, DSA (Direk sebebral anjio) gerekebilir.

Bu hastalar çoğu zaman klinik bozulma olmadıkça ve kanama büyümedikçe cerrahi tedavi gerekmemektedir. Kanama ve hastanın genel durumuna göre ortalama 24-48 saat takip edilir.

Subaraknoid kanamanın beyin korteksinde iritasyonuna bağlı nöbet görülebilir. Subaraknoid kanamaya bağlı nöbet öyküsü olmadan profilaktik antiepileptik tedavi başlanabilir. Antiepileptik tedavi açısından nöbet öyküsü yok ise başlanmamasını öneren kaynaklar da mevcuttur.

Spontan Subaraknoid Kanama

Beyin damarında meydana gelen anevrizmanın damar duvarının yırtılmasına bağlı subaraknoid alanda meydana gelen kanamalardır. Hastaların genellikle yüksek tansiyon öyküsü mevcuttur.

Serebral anevrizmalar %75 en sık subaraknoid kanama nedenidir. En sık Anterior kommünikan arter damarının genişleyip kanamasından kaynaklanmaktadır. İkinci olarak en sık Posterior Kommünikan arterin genişlemesi ve kanaması sonrası görülür.

Aterio-Venöz Malformasyonlar çocuklarda meydana gelen spontan subaraknoid kanamanın en sık sebebidir.

Spontan subaraknoid kanama hastalarında ani başlayan şiddetli baş ağrısı en sık görülen semptomdur. Hastalar bu ağrıyı hayatımdaki en şiddetli baş ağrısı, sanki başımda dinamit patladı şeklinde tanımlar.

Geçici bilinç kaybı ve epileptik nöbet baş ağrısını izleyebilir.

Bazen nöbetçi baş ağrısı olabilir. Anevrizma duvarının diseke olmasına bağlı olarak kanama öncesi baş ağrısı ortaya çıkabilir. Baş ağrısı ile başvuran hastalarda bu tanı göz önünde bulundurulmalı. Gerekli durumda BT beyin anjio çekilmelidir.

Spontan subaraknoid kanama hastalarında 3-12 saat içinde meningeal irritasyon bulguları (ense sertliği, kerning, brudzinski işaretleri) gelişir.

Anevrizma kanamasına bağlı subaraknoid kanama hastalarında korkulan komplikasyonu tekrar kanamadır. Koagule olmuş anevrizma duvarındaki pıhtı eriyerek tekrar kanamaya sebep olur. Tekrar kanama olasılığı ilk 24 saatte (%4) en yüksektir. 1.günde bu oran %1,5 düşer. İlk 2 haftada kümülatif tekrar kanama oranı %14’tür.

Anevrizmaya bağlı beyin kanaması hastalarında tanı sonrası açık cerrahi veya endovasküler cerrahi (kapalı ameliyat) ile anevrizma dolaşımdan çıkarılır.

Beyin Kanaması belirtileri?

Beyin kanaması sonrası baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, el veya bacaklarda güçsüzlük, nöbet gelişebilir.

Beyin kanaması neden olur?

Beyin içerisindeki damarların yüksek tansiyon, travma, amiloid anjiopati … vb sebeplerden dolayı gerçekleşebilir.

Spontan subaraknoid kanamanın en sık sebebi damar duvarında balonlaşmış anevrizmanın kanamasıdır. Anevrizmalar ise hipertansiyona sekonder olur.

Hipertansiyona sekonder bazal ganglionlarda kanama görülebilir.

Kan sulandırıcı kullanan, kanamaya eğilimli, özellikle yaşa bağlı atrofik beyin olan yaşlı hastalarda venöz kanamaya bağlı subdural kanama görülebilir.

Travma sonrası epidural, subdural, subaraknoid kanama görülebilir.

Beyin kanaması ameliyatsız düzelir mi?

Her beyin kanaması ameliyat demek değildir. Klinik bozulma yapmayan, beyin bası semptolarının olmadığı kanamalar takip edilir.

Kanamanın artması veya klinik bozulma olması durumunda cerrahi tedavi gerekebilir. Anevrizmaya bağlı subaraknoid kanama hastalarında anevrizmanın dolaşımdan çıkarılması için uygun hastada endovasküler (kasıktan girilerek kafatası açılmadan anevrizmanın kapatılması işlemi) yapılabilir.

Beyin kanaması nasıl teşhis edilir?

En önemli teşhis klinik şüphe ile konur. Baş ağrısı, mide bulantısı, kusma el ve bacaklarda güçsüzlük, nöbet öyküsü olan hastada çekilen beyin tomografisi tanı koymamızı sağlar. Bazı hastalarda tomogragi Anjio veya Direk Serebral Anjio (DSA) ile beyin damar görüntülemesi ihtiyacı olabilir.

Beyin kanaması ameliyatı sonrası riskler nelerdir?

Beyin kanaması ameliyatlarının mortalitesi yüksektir. Bu risk kanamaya bağlı beyinde meydana gelen hasar ile korelasyon göstermektedir.

Özellikle yaş, ameliyat öncesi klinik durumu, ek hastalık mortalitede (ölüm oranında) etkilidir. Hastalarda ameliyat sonrası tekrar kanama riski vardır. İlk 24 saatte tekrar kanama ve beyin ödemi riski yüksektir. Operasyon yerinde enfeksiyon, yara yeri iyileşmesinde problem olabilir. Bu hastalarda özellikle yoğun bakım sürecinde uzun süre entübe kalması nedeniyle akciğer enfeksiyonu sık görülür.