2 min
BLOG
Op. Dr. Caner Sarıkaya
Omurga, omur adı verilen birbirine bağlı kemik yapılardan oluşmuştur. Bir omurun diğeri üzerinden kaymasına spondilolistezis (bel kayması) denir Spondilolistezisin bir çok nedeni vardır. Displastik spondilolistezis, istmik spondilolistezis genç yaşta görülürken, dejeneratif spondilolistezis dejenerasyona bağlı olarak daha ileri yaşlarda görülür.Travma sonrası da bel kayması görülebilir.
Hastalar da hasarlanan diske bağlı segmental stabilite bozulur. Bu bozulmadan dolayı üst omurgada 1-2 mmlik bir öne doğru patolojik hareketlenme olur. Bu durum omurga kanalını daraltarak omurganın bir miktar öne doğru kaymasına sebep olur. Kayma derecesi çok belirgin değildir. Özellikle 50-60 yaş kadınlarda ve L4-5 seviyesinde sık görülür.
Spondilolistezis (bel kayması) pars interartikülarisin tek taraflı veya bilateral kırığıdır. Beli etkileyen sabit kuvvetlerin etkisiyle bu kırık genellikle normal kemik gibi iyileşmez. Böyle bir kırık omurun bir kısmını içeren basit bir çatlaktır ve bu haliyle ciddi bir sorun yaratmaz. Fakat bazen çatlamış olan omur alttaki omurun üzerinden öne doğru kayarak bel kaymasına sebep olabilir.
Erişkinlerde %10 oranında görülür.Özellikle jimnastik, halter, yüzme, kürek gibi sporları yapanlarda görülme sıklığı artar
Genç jimnastikçilerde %15-20, dalgıçlarda %43 oranında görülür. Bu aktiviteler esnasında lomber lordozdaki aşırı artış pars interartikülariste kırığa sebep olması nedeniyle bu kişilerde yüksek oranda spondilolistezis izlendiği düşünülmektedir.
Hastalar genellikle geç çocukluk ve gençlik çağında uzun süre ayakta durma veya sporla artan belin orta kısmında lokalize ağrı şikayeti vardır.
Genellikle semptomların şiddeti vertebral kaymanı derecesi ile ilişkilidir.
Lomber hiperekstansiyonda ağrı en sık klinik bulgudur.
Ayakta durma ve yürüme esnasında kalçadan baldırın arkasına doğru yayılan ağrı mevcuttur. Kayma ileri düzeyde ise kuvvet kaybı, mesane ve barsak disfonksiyonu gelişebilir. Hastaların %80inde hamstringlerde katılık gözlenir.
Bilgisayarlı tomografi spinal kanalın kemik yapılarını değerlendirmede MRG’den daha üstündür. Kemikteki kırıkları, pars defektini, spondilolistezis ligament ossifikasyonunu saptamada yardımcı olur.
Direk lumbosakral grafilerde genellikle yapısal anomaliler saptanır. Konjenital vertebra anomalileri, vertebra yükseklikleri, intervertebral disk aralıkları, osteofit oluşumları, faset eklem yüzleri, eklem aralıkları, skolyoz, spondilolistezis, litik metastatik tümörler hakkında bilgi verir.
Fleksiyon, ekstensiyonda alınan dinamik lomber grafiler segmental instabiliteyi göstermede oldukça faydalıdır.
MR görüntülemesi ile omurilik ve sinir dokusunu ayrıntılı görüntülenmesini sağlar. Kanal darlığı oluşturabilecek disk patolojilerinde, spinal kanal içerisinde yerleşim gösteren tümöral oluşumları ayırt etmede avantaj sağlar. Faset eklemlerinde meydana gelen değişiklikler, faset hipertrofisi, eklem effüzyonu ve kapsüler hipertrofi MR görüntülemede ayrıntılı görülür.
Adolesan çağından sonra ve %30 altında kaymanın varlığında bel kaymasının kötüleşmesi nadirdir. Kaymadaki artış en sık adolesan çağında olurken bu durum 50 yaşına kadar azalarak devam eder. Bu şekilde takip edilen hastalarda bel kaymasının derecesi %40’ı geçmediği görülmüştür.
Tek taraflı pars defekti olan hastalarda bel kayması nadir görülür.
Adolesan çağında şikayeti olan bel kayması hastalarında daha kötü bir prognoz görürüz.
Çocuklarda bel kayması tedavisi genellikle cerrahi değildir ve aktivitenin düzenlemesi, dinlenme ve fizik tedavi ağrıların geçmesinde yeterlidir.
Egzersiz lomber bölgedeki ekstansiyon stresini azaltmaya ve kalça fleksörlerinde hamstring kaslarında spazmı çözmeye, sırt abdominal, ve hamstring kaslarının esnekliğini artırmaya ve güçlendirmeye yönelik yapılabilir.
Bacak ağrısı olan hastalarda selektif sinir kökü blokajı, bel ağrısı olan hatalarda pars veya faset eklem enjeksiyonu gibi enjeksiyonlar hastalarda oldukça yarar sağlar. Medikal tedaviye dirençli ağrılarda ameliyatsız tedavi seçenekleri mutlaka denenmelidir.
Medikal tedaviye dirençli bel ve bacak ağrısı olan, sinir basısına bağlı güç kaybı olan hastalarda bel kayması ameliyatı yapılmaktadır.