Boyun Fıtığı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Boyun fıtığı, boyun omurları arasında bulunan disklerin zamanla deformasyona uğraması ve sinirlere baskı yapması sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Bu durum çeşitli belirtilerle kendini gösterir. En yaygın belirtisi, boyun bölgesinde başlayan ve sıklıkla bir kola yayılan ağrıdır. Özellikle omurilikten çıkan sinirlerin sıkıştığı düzeye göre ağrı, omuzdan kola, el bileğine ve hatta parmak uçlarına kadar uzanabilir. Bu nedenle, boyun fıtığı ağrısı çoğu zaman kol ağrısıyla karıştırılır.

Boyun fıtığı belirtileri nelerdir?

Bunun yanı sıra, hastalar genellikle boyunda tutukluk hissi, kas spazmı, hareket kısıtlılığı ve kaslarda güçsüzlük yaşarlar. Özellikle kol kaslarında kuvvet kaybı, el becerilerinde azalma, uyuşma ve karıncalanma gibi şikâyetler sık görülür. Bu belirtiler, fıtığın hangi seviyede ve ne kadar ciddi olduğuna göre değişiklik gösterebilir.

Boyun fıtığının varlığı, hastanın anlattığı şikayetlerin dikkatlice değerlendirilmesi ve nörolojik muayeneyle büyük oranda anlaşılabilir. Ancak kesin tanı için MR görüntüleme gibi ileri tetkiklere ihtiyaç duyulur. MR sayesinde sinir üzerindeki baskının derecesi ve yerleşimi net bir şekilde ortaya konur.

Boyun fıtığı bazı durumlarda ciddi sonuçlar doğurabilir. Özellikle fıtık, omuriliğe ya da omurilikten çıkan ana sinirlere bası yapmaya başladığında, reflekslerde azalma, kas erimesi, denge bozukluğu ve hatta yürüme güçlüğü gibi daha ağır nörolojik belirtiler gelişebilir. Bu tablo, hastalığın tehlikeli bir boyuta ulaştığını gösterir ve acil tedavi gerektirir.

İlerlemiş vakalarda tedavi edilmemiş boyun fıtığı, kalıcı sinir hasarına yol açabilir. Bu da el ve kol kaslarında kalıcı güçsüzlük, his kaybı veya ince motor becerilerin tamamen yitirilmesi gibi ciddi sorunlara neden olabilir.

İlerlemiş stenoz vakalarında, boyun omurlarında omurilik kanalının daralması sonucu omurilik ve/veya sinir kökleri sıkışır. Belirtiler genellikle yavaş ilerler ve zamanla artar. En yaygın şikayetler arasında boyun ağrısı, kol ve bacaklarda uyuşma, karıncalanma, kaslarda güçsüzlük ve denge bozukluğu yer alır.

Hastalar özellikle yürüme sırasında ayaklarında takılma, dengesizlik veya merdiven çıkarken zorlanma gibi sorunlar yaşayabilir. İnce motor becerilerde bozulma (örneğin düğme iliklemekte güçlük) ve ellerde beceri kaybı da tipik bulgular arasındadır. Şikayetler ilerledikçe omuriliğe olan baskı artar ve bu durum idrar kontrolünde zorlanma gibi daha ciddi nörolojik bulgulara kadar ilerleyebilir. Bu nedenle erken tanı ve takip büyük önem taşır.

Her boyun fıtığı acil cerrahi gerektirmez. Hafif ve orta dereceli vakalar genellikle ilaç tedavisi, fizik tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle büyük oranda kontrol altına alınabilir. Erken tanı ve doğru tedavi ile pek çok hasta, günlük yaşamına ağrısız şekilde devam edebilir. Ancak ilerlemiş ve sinir hasarına neden olan fıtıklarda cerrahi müdahale gerekebilir.

Boyun Fıtığında Kola Vuran Ağrı Neden Olur?

Boyun fıtığı olan hastalarda sık görülen şikayetlerden biri, boyundan başlayıp omuz, kol, dirsek ve parmaklara kadar uzanan ağrıdır. Bu duruma genellikle servikal radikülopati neden olur. Servikal radikülopatinin en yaygın sebebi, sinir köklerinin çıktığı kanalın daralması, yani foraminal darlıktır. Buna ek olarak, lateral yerleşimli servikal disk hernileri de sinir köklerine baskı yaparak benzer şekilde kola yayılan ağrıya yol açabilir.

Bu tablo sadece boyun fıtığına özgü değildir; ayırıcı tanıda başka klinik durumlar da mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır:

• Rotator kaf yırtığı
• Bicipital tendinit
• Subakromial bursit
• Kalp krizi (miyokard enfarktüsü) gibi kardiyovasküler patolojiler

Bu nedenle, kola vuran ağrısı olan hastalarda detaylı fizik muayene ve görüntüleme yöntemleriyle tanı netleştirilmelidir.

Boyun Fıtığında Tedavi

İlaç ve Fizik Tedavi Yaklaşımları

Hafif düzeyde boyun fıtığı olan hastalarda ilk tercih her zaman cerrahi dışı yöntemlerdir. Ağrı kesici ilaçlar, kas gevşeticiler, istirahat, sıcak-soğuk uygulamaları ve fizik tedavi seansları ile büyük oranda rahatlama sağlanabilir. Ayrıca duruş eğitimi, egzersiz programları ve ergonomik yaşam düzenlemeleri de uzun vadede oldukça etkilidir. Bu aşamada en sık sorulan soru şudur: Boyun fıtığı en çabuk nasıl geçer? Cevap basittir: Doğru teşhis, sabırlı tedavi ve yaşam tarzı değişikliği ile...

Boyun Fıtığı Ameliyatsız İyileşir mi?

Boyun ağrısı ani başlayan hastaların büyük çoğunluğu cerrahi tedaviye ihtiyaç duymadan iyileşebilir. Yapılan çalışmalar, akut başlayan boyun ağrılarının yaklaşık %90’ının ameliyatsız (konservatif) yöntemlerle düzeldiğini göstermektedir. Ancak bu hastaların yaklaşık %30’unda ağrı kronikleşme eğilimindedir.

Konservatif tedavi sürecinde şu yaklaşımlar uygulanabilir:

• Yatak istirahati (kısa süreli ve kontrollü)
• Fizik tedavi uygulamaları
• Ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlar (medikal tedavi)
• Egzersiz programları

Ağrının şiddeti azaldıkça hastanın hareketliliği artırılır. Ancak, özellikle kola yayılan ağrının eşlik ettiği, kuvvet kaybı veya his kaybı olan durumlarda cerrahi tedavi değerlendirilmelidir.

Fıtığın İlerlediğini Gösteren İşaretler

Boyun fıtığında zamanla şikayetler artıyorsa, özellikle de kas güçsüzlüğü, refleks kaybı, yürüme bozukluğu veya ince el hareketlerinde zorlanma gibi bulgular ortaya çıkıyorsa, fıtığın ilerlediğinden ve sinir dokularında hasara yol açmaya başladığından söz edilebilir. Bu durumda tedavi planı yeniden gözden geçirilir.

Boyun Fıtığı Ne Zaman Tehlikeli Hale Gelir?

Fıtık, omuriliğe baskı yapmaya başladığında “servikal miyelopati” adı verilen ciddi bir tabloya yol açabilir. Bu, kalıcı sinir hasarının habercisidir. Yürüme bozukluğu, idrar tutamama, bacaklarda kasılma veya güçsüzlük gibi belirtiler varsa vakit kaybetmeden cerrahi değerlendirme yapılmalıdır.

Boyun Fıtığı Ameliyatı

Nasıl Yapılır?

Boyun fıtığında cerrahi tedavi, fıtığın yerleşimi, semptomların şiddeti ve omurgada eşlik eden diğer patolojilere göre planlanır. En sık uygulanan cerrahi yöntem “anterior servikal diskektomi”dir. Ancak bazı özel durumlarda posterior yaklaşımlar veya servikal spinal stenoza yönelik cerrahiler gerekebilir. Günümüzde, omurganın hareket kabiliyetini korumaya yönelik olarak füzyonsuz (hareket koruyucu) cerrahi teknikler de uygulanmaktadır.

Anterior Servikal Diskektomi

Bu yöntemde boynun ön kısmından (anterior) yapılan küçük bir kesiyle sorunlu diske ulaşılır. Sinir ya da omurilik üzerine baskı yapan disk materyali çıkarılır. Gerektiğinde diskin yerine:

• Kafes (cage)
• Kemik grefti
• Disk protezi (hareketli implant)

yerleştirilerek omurganın stabilitesi sağlanır. Bu işlem genellikle mikrocerrahi teknikler kullanılarak, minimal doku hasarı ile gerçekleştirilir.Ortalama cerrahi süresi 1 saattir.

Boyun Fıtığı Ameliyatı Sonrası Normal Hayata Dönüş

Boyun fıtığı ameliyatı sonrası iyileşme süreci genellikle hızlı ve konforludur. Hastaların çoğu ameliyattan sonra 4. saat  mobilize edilir ve 24 saat içinde taburcu olabilir.

Ameliyat sonrası erken dönemde boyun bölgesinde hafif ağrı, yutma güçlüğü veya kas spazmı gibi geçici şikayetler olabilir; ancak bunlar genellikle birkaç gün içinde azalır. İlk 2 hafta boyunca ağır kaldırmaktan, öne eğilerek çalışmaktan ve uzun süreli oturmalardan kaçınılması önerilir.