Bel Fıtığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Bel fıtığı nedir?

Bel ve bacak ağrısı tüm dünyada sık görülen bir halk sağlığı sorunudur. İntervertebral disk yerinden çıkarak sinir köküne bası yapması sonucu bel ve bacak ağrısına sebep olur. Konservatif tedavi yöntemleri ile geçmeyen radiküler  (bacağa vuran ağrı )semptomları  sinir köküne bası yapan disk parçası cerrahi tedavi ile çıkarılır

Bel fıtığı ağrısı nerelere vurur?

Bel fıtığı ağrısı, kalçadan başlayarak, uyluğun arkasından bacağa ve ayak bileğine kadar yayılabilir.

Buna siyatalji de denir. Siyatalji, siyatik sinir trasesi boyunca duyulan ağrıdır. Siyatalji lumbosakral sinir rootlarının etkilendiğinin önemli bir göstergesidir. %95 sensivite ve %88 spesititeye sahiptir. Siyatalji olmaması durumunda cerrahi bakımdan önemli disk hernisi olması oranı binde birdir.

Bel fıtığı belirtileri nelerdir?

Semptomatik disk hernisinin kardinal bulguları, radiküler bacak ağrısı, his kaybı ve kuvvet kaybıdır. Bu semptomlar basuya maruz kalmış sinirin uygun dermatomal ve myotomal dağılımını  gösterir.

Semptomatik disk hernisinde daha az sıklıkla; etkilenen dermatomda parestezi, ıkınma, öksürme, hapşırma gibi valsalva manevraları gibi çeşitli provakasyonlarla oluşan ya da artan bacak ağrısı, sırt üstü pozisyonda kalça ve diz fleksiyonda iken artan ağrı, akut bel ağrısı atakları görülebilir.

Bel ağrısı olan hastalarda antaljik yürüyüş, düşük ayak gibi patolojik yürüme olabilir. Lomber lordozda kayıp paravertebral spazmını düşündürür. Spinal kolonda yana doğru eğilmeler olası bir disk hernisine bağlı fonksiyonel skolyozdan kaynaklanabilir.

Siyatik sinirin yüzeyelleştiği vallex noktalarında palpasyonla hassasiyet disk hernisine bağlı sinir kökü basılarında saptanabilir.

Bel fıtığı nasıl geçer?

Lomber disk hastalığının doğal seyri kendiliğinden iyileşmektir. Hastaların bazılarında %0.24-1 oranında  Kauda basısı ve %5  motor güç kaybı vardır. Bu hastalara cerrahi gerekmektedir.

Çoğu hasta akut atak çok kısa sürmektedir. Rezidüel semptomların olması subakut ve kronik döneme girilir. Çoğu hasta yaklaşık 1 ay içerisinde iyileşsede tekrarlama oranı yaklaşık %10-15’tir.

Akut lomber radikülopatisi (bacak ağrısı) olan hastaların %75’i 10-30 gün içerisinde düzelmektedir, ancak %20’si cerrahi girişime ihtiyaç duymuştur.

Bel fıtığı kendi kendine geçer mi?

Bel fıtığının kendiliğinden iyileşme özelliği radyolojik olarak da ispatlanmıştır. Yapılan çalışmada 6.ay sonunda hastaların %48’sinde herniye disk %70’den fazla gerilemiştir. %15’İnde %30-70 gerileme, %29’unda herniye diskte gerileme olmamıştır.  %8 hastada herniye diskte artış tespit edilmiştir.

Daha büyük disk hernileri daha fazla gerileme gösterirken, protrüze disklerde gerileme en az olarak tespit edilmiştir.

Yapılan diğer çalışmalarda özellikle genç ve sekestre diskli hastalarda rezolüsyon oranının yüksek olduğu gösterilmiştir.

Bel fıtığı ameliyatsız geçer mi?

İmmun sistemin epidural boşluktaki materyalı yabancı bir madde olarak algılayıp yok ettiği gözlenmiştir. Bel fıtığı  herniasyon 6 ay-1 yıl arasında büyük oranda rezorbe olur. Sekestre veya serbest fragmanlar daha fazla rezorbe olurlar. Subligamantöz fokal disk bombeleşmeleri daha az rezorbe olur.

Bel fıtığı en çabuk nasıl geçer?

Bel fıtığı üzerine yapılan çalışmalarda cerrahi ile semptomların daha hızlı kaybolduğu ve kısa sürede daha iyi sonuçlar alındığını görülmektedir.

Bel fıtığı ameliyat olmadan geçer mi?

Az sayıda veri cerrahi dışı tedavinin cerrahi tedaviye göre üstünlüğünün zamanla kaybolacağını ileri sürsede 4 yıla kadar takiplerde cerrahinin üstünlüğü vardır. Bel fıtığı ile  ilgili  ortalama izlem süresinin 3 yıl olduğu retrospektif bir çalışmada cerrahi uygulanan hastaların %60’ının ağrısız olduğu, %87’sinin hasta memnuniyeti olduğunu bulmuşlardır. Cerrahi olmayan grupta ise %29 ağrısız, %68’inin sonuçtan memnundur.

Bel fıtığı ne zaman tehlikeli olur?

Kauda ekuina sendromu, ani ve ilerleyici kuvvet kaybı, medikal tedavilerde yetersizlik olan hastalarda cerrahi tedavi gerekmektedir.

Bel fıtığı ameliyatı olduktan sonra kaç günde iyileşir?

Ameliyat sonrası 6.saatte hasta mobilize edilir. Ortalama 24.saat taburcu edilir. Cerrahi alana 2 gün pansuman yapılır. 3.gün itibariyle yara açık kalabilir.4.gün duş almasında sakınca yoktur.

Ameliyat sonrası genellikle yatarak istirahat etmesi istenir. Tedricen artırılarak yürüyüş yapmasına izin verilir. Ameliyat sonrası erken dönemde lomber ekstransiyon adele germe egzersizleri 1 ay sonra bel egzersizleri önerilir. Egzersizlerin ağrı, işe dönme bel kaslarının güçlendirilmesinde olumlu etkisi olduğu gösterilmiştir.

İşi hafif olanlar 2 hafta sonra , işçilerin ise 1,5-3 ay sonra işlerine dönmesi önerilir

Bel fıtığı nüks eder mi?

Çalışmalarda cerrahi tedavi gören hastaların %3-7 sinin ameliyattan sonraki bir yıl içerisinde %9’unun 2 yıl içinde yeniden ameliyat oldukları saptanmıştır.