Düşük Ayak (Foot Drop) Neden olur? Belirtileri ve Tedavisi

Düşük Ayak (Foot Drop) Nedir?

Düşük ayak, ayağınızı ayak bileğinden kendinize doğru çekmede zorluk olmasıdır.

Düşük ayak  olduğunuzu nasıl anlarsınız?

Ayak bileği kaslarına zayıflığa bağlı olarak; ayağın ucunu kaldırmada güçlük, yürürken ayağın yere sürtmesi, denge kaybetme, tökezleme ve ayağın takılması sonucu sık düşme şikayeti ile polikliniğimize başvurmaktadır. Bu hastalara duruma göre özellikle diz altına vuran ağrı da eşlik edebilir.

Düşük ayak (Foot Drop) neden olur?

L5 sinirine bası yapan bel fıtığı patolojileri, peroneal sinir tuzaklanması, nadir olarak beyin damar tıkanıklığı olası düşük ayak sebepleridir.

Peroneal sinir tuzaklanmasına bağlı düşük ayak (foot drop) neden olur?

Peroneal sinir tuzaklanması alt ekstrimitede en sık gelişen periferik sinir tuzak nöropatisidir. Bunun sebepleri arasında sinirin oldukça yüzeyel hatta cilt altında seyrederken, fibula ve çok hareketli ve nispeten burkulabilen diz eklemini çaprazlamasıdır. Sinir diz ekleminin hemen distalinde peroneus longus kası ve fasyası altında yer almaktadır.

Sinirin diz ekleminin dislokasyonuna bağlı gerilmesi, tibia-fibula kırıkları ile şiddetli ayak bileği inersiyon burkulmaları sonucu oluşan travmalar, uygun yerleştirilmeyen bacak alçısı, uzun süreli bacak bacak üstüne atma, çömelme ve dizüstünde kalma nedeniyle peroneal sinir tuzaklanmaya hassas hale gelir. 

Diyetle ve malignite nedeniyle hızlı kilo kaybı durumları bacak pozisyonuna bağlı yaralanma eğilimini artırmaktadır. Sinirin yüzeyelleştiği bölgede cilt altı dokusunun azalması ile sinir travmaya direk açık hale gelmektedir.

Koşucularda hafif kuvvet kaybı ve antrenman esnasında ağrı ile kendini gösteren tuzak nöropati görülmektedir. Bu hastalar cerrahiden oldukça fayda görmektedir.

Düşük ayak (Foot Drop)  belirtileri nelerdir?

Neden olan faktörün yeri ve şiddetine göre sinir yaralanması derin ya da yüzeyel dalların etkilenmesine bağlı farklı klinik belirtiler ile gelebilir. Peroneal Sinir tuzaklanması bacağın ön ve yan bölümlerindeki kasların kuvvetsizliği ve atrofisi ile ortaya çıkar. Ayak ve parmakların dorsal fleksiyonu ile ayak eversiyonunda değişik derecelerde kuvvetsizlik oluşabilir. Distal anterolateral bacak ve ayak sırtında duyu değişiklikleri ya da duyu kaybı gelişebilir.

Dorsal fleksördeki güçsüzlüğün daha belirgin olduğu ancak duyu kaybının ve ağrının az olduğu durumlarda derin  dalının etkilenmesi söz konusudur.

Ayak sırtı ve bacağın alt dış tarafında ağrı ve duyu kaybı ayrıca ayak eversiyon kaslarında güçsüzlük yüzeyel peroneal sinir yaralanmasını gösterir.

Düşük ayak tanısı nasıl konur?  

Tanı için Elektrofizyolojik test (EMG), MR görüntüleme yapılması faydalı olucaktır.

Bel fıtığı düşük ayak yapar mı?

L5 sinirine bası yapan patolojilerde dorsifleksiyonda kuvvet azlığına ve ayak sırtında duyu azlığına neden olabilir. Bu hastalarda tibial sinirin inerve ettiği tibialis posterior kası da etkilenir. Ayak inversiyonunda da güçsülük görülür. Peroneal sinir tuzaklanmasında ayak inversiyonu etkilenmez.

Radiküler ağrı ve sinir germe testlerinin pozitif olması bel fıtığına bağlı düşük ayak tanısında yardımcı olur.

Düşük ayak olup iyileşen var mı?

Sinirin hafif etkilendiği olgularda cerrahi gerekmeksizin %75 e varan oranlarda duysal ve motor iyileşme olur.

3-4 ayda iyileşme göstermemesi sonrası bası ortadan kaldırıcı cerrahi uygulanan olgularda %95 oranında yeterli dorsal fleksiyon kuvveti sağlanır.

Belirli bir sebeple ilişkilendirilebildiğinde bası oluşturan etkenin ortadan kaldırılmasından sonra birkaç ay içinde iyileşme olmaktadır.Semptomlar travmayı takiben geliştiyse 3-4 aylık bir bekleme süresi önerilebilir.

Özellikle ağrının eşlik ettiği, bel fıtığına bağlı  düşük ayak olgularında  tedavi acil cerrahidir. Cerrahi tedavi ile bel bölgesinde düşük ayağa sebep olan sinir kökü üzerindeki bası alınır. Bu hastalada güç kaybı sonrası ilk 24 saat içerisinde uygulanan cerrahilerde kuvvet kaybının toparlama oranı %80’dir. İlk 24 saat sonrasında uygulanan cerrahilerde kuvvet kaybının toparlanma ihtimali azalır, toparlama süresi uzar. Hastalara ameliyat sonrası fizik tedavi mutlaka önerilir.

Peroneal sinir hasarı nasıl tedavi edilir?

Peroneal sinir sıkışmasına bağlı düşük ayak hastalarında medikal tedavi (B12 tedavisi) ve bası oluşturan etkenin ortadan kaldırılması (En sık bacak bacak üstüne atma) yeterli olmaktadır. İyileşme göstermeyen olgularda sinir üzerindeki basının kaldırılması için cerrahi yapılır. Spinal anestezi ile diz altındaki peroneal sinir dokusu serbetleştirilerek sinir üzerine olan bası alınır. Nispeten cerrahi riski düşük bir ameliyattır. Hastalara ameliyat sonrası fizik tedavi mutlaka önerilir.