Omurga Kırığı Nedir? Belirtileri , Tedavisi, Tanı Yöntemleri

Omurga Kırığı Nedir?

Omurga kemiğinin yüksekten düşme, trafik kazası, motor kazası gibi yüksek enerjili travmalar sonrasında veya osteoporoz, omurga enfeksiyonu, omurga tümörleri nedeniyle omurga kemiğinin hasar görmesidir.

Omurga Kırığı Belirtileri

Omurga kırığının bulunduğu bölge, etkilediği omurilik ve sinirlere bağlı semptom vermektedir.

Omurga kırığının en önemli bulgusu kırığın olduğu yerde dokunma ile ağrı olmasıdır.  Ağrı haricinde; sinir kökü yaralanması veya basısına bağlı sinirin uyarı götürdüğü kasta ağrı, uyuşma ve güç kaybı, spinal kord hasarı olması durumunda  alt ekstrimitede güç kaybı görülebilir.

Omurga Kırığı Tipleri

Omurga kırıklarını çökme, patlama kırıkları ile kırıklı-çıkıklar olarak sınıflandırabiliriz.

Çökme (kompresyon) kırıkları en sık gördüğümüz kırıklardır. Omurganın ön 1/3’lük kısmını içeren kırıklardır. Omurgaya binen yüke bağlı ön kolonun yanı sıra orta ve arka kolonda da etkilenme var ise patlama kırığı (burst) fraktürü denir. Bu kırık tipinde omurilik kanalına ve sinirlere yakın kemikler etkilendiği için nöral dokularda hasarlanma olabilir.

Kırıklı-çıkıklı omurga kırıklarında (Distraksiyon, Translasyon kırıkları) ise omurga çevresindeki disk yapı, posterior elemanlar, bağ, ve omurgayı birbirine bağlayan eklemler hasar görür. Omurganın omurilik ve sinirleri koruma fonksiyonu kaybolur. Bu tip kırıklarda omurganın tekrar stabilize edilmesi için cerrahi tedavi gerekmektedir. Bu kırıklara sinir hasarı eşlik edebilir.

Omurga Kırığı Nedenleri

Torakal vertebra kırıkarı omurganın diğer bölgelerine göre daha stabil olması nedeniyle  daha az sıklıkta görülür. Torakal bölgede önde sternum, yanda kostalar ile göğüs duvarını çevreleyen kasların bulunması biyomekanik açıdan torakal omurganın güçlü olmasına katkı sağlar. Bu şekilde stabil olan bir yapının kırılması yüksek enerjili travma ile mümkün olur. Torakal omurga gibi oldukça stabil olan bir omurgayı kıran yüksek enerjili travma, nörolojik hasarın daha fazla görülmesine sebep olur. Bu bölgenin kırıkları yüksekten düşme, trafik kazası sonrası sık görülür.

Torakolomber bileşke kırıkları T10-L2 vertebra sınırlarını içerir.Kostalar ve sternum ile stabillenmiş hareket aralığı az olan bir bölgeden hareket olanağı daha fazla olan lomber bölgeye geçiş olduğu için bu bölgenin kırıkları daha fazla görülür. Bu bölgenin kırıkları tüm omurga kırıklarının %10-20’sini oluşturur.

Omurga Kırığı Tanı Yöntemleri

Tanıda, düz grafi ilk seçenektir. Santral kanal basısı, lamina kırıkları, pedikül kırıkları ve faset kırıklarının tespitinde bilgisayarlı tomografi(BT) ayrıntılı değerlendirme imkanı sağlar. Teknolojinin gelişmesi ile her hastanede BT olması günlük pratikte tanıda çoğunlukla ilk seçenek olarak BT’yi kullanmamızı sağlar.  Magnetik rezonans görüntüleme (MRG) kırıklarda cerrahi tedavi gerekli olup olmadığını belirlemek için kullanılır. MRG ile posterior ligamentöz kompleksi değerlendirilerek cerrahi gerekip gerekmediği belirlenir. Damar yaralanması düşünülen kırıklarda damar yaralanmasını değerlendirmek için BT anjio çekilmelidir.

Omurga Kırığı Tedavisi – Omurga Kırığı Ameliyatı

Omurga kırıklarının sınıflamalarında ortak bir dil oluşturmak amacıyla zamanın teknolojilerinden de faydalanılarak sınıflamalar yapılmıştır. Bu sınıflamaların amacı omurganın stabil olup olmadığını değerlendirmektir.

2005 yılında Vaccaro ve ark. tarafından torakolomber yaralanma ve şiddet skoru (TLICS) sınıflaması yapılmıştır.  Bu sınıflamada cerrahi olarak karar vermede 3 ana değişken;Kırık vertebranın morfolojisi (Kompresyon, Patlama, Translasyon/Rotasyon, Distraksiyon), Posterior Ligamentöz Kompleksin Bütünlüğü, Nörolojik Durum’dur.

Posterior Ligamentöz kompleks sağlam, belirsiz ve şüpheli olarak gruplandırılarak puan verilir. Posterior ligamentöz kompleksdeki hasar Stir sekans MRG’de veya T2 sekanslı MRG’de sinyal artışı ile saptanır. Düz grafi ve bilgisayarlı tomografide interspinöz mesafenin artması, faset ayrışması, faset subluksasyonu, vertebral translasyon ve rotasyon posterior ligamentöz kompleksde hasarı gösterir. Fizik muayenede interspinöz process arasındaki boşluk olması da posterior ligamentöz kompleks hasarını gösterir. Nörolojik durum cerrahi endikasyon açısından önemlidir.